OT-A-1-36 “Alisher Navoiyning “Xamsa” dostonlari asosida chastotali lug‘atlar tuzish”
Loyiha ijrochilari to‘g‘risida ma’lumot
| T/r | Ijrochining F.I.Sh. | Tug‘ilgan sanasi | Ilmiy darajasi, unvoni |
| 1. | Quronbekov A. | 02.05.1943 | f.f.d., prof. |
| 2. | Imomnazarov M. | 06.02.1942 | f.f.d., prof. |
| 3. | Nishanbayeva A. | 31.08.1985 | – |
| 4. | Kalandarov M. | 30.03.1986 | – |
Ilmiy tadqiqotning maqsad va vazifalari
Bu amaliy loyiha “F-1-135 Alisher Navoiy asarlarining konkordansini ilmiy-amaliy tadqiqi” fundamental loyihasining uzviy davomi bo‘lib, “Xamsa”ga kirgan 5 ta dostonning chastotali lug‘atini tuzishni nazarda tutadi. “Xamsa” dostonlarining konkordansini tuzish qo‘llanmasi ishlab chiqildi, uning elektron dasturi ishlab chiqildi va shu dastur ul-amal asosida “Hayrat ul-abror”, “Farhod va Shirin”, “Layli va Majnun”, “Sab’ai sayyor”, “Saddi Iskandariy” asarlarining kornkordanslari ishlab chiqildi va n chiqarildi. Endigi navbatda shu dostonlar so‘zligining chastotali lug‘ati (sanama so‘zlik) ishlab chiqiladi. Dostonlarning konkordansida shu asarlarda qo‘llanilgan so‘zlarning so‘zshakllari, ularning qancha marta uchrashi va variantlari, ularning dostonlardagi qaysi baytlarda uchrashi keltirilgan. Endigi navbatda dostonlardagi so‘zshakllar unifikatsiya qilinadi va har bir so‘zning grammatik shakllari jamlanib, yagona so‘z turkumi holatiga keltiriladi va ularning har bir dostonda qancha marta ishlatilgani ko‘rsatiladi. Bu chastotali lug‘atlar ikki xil shaklda: alifbo tartibida va eng ko‘p qo‘llanilgan so‘zlardan boshlab, eng kam ishlatilgan so‘zlarga qarab kamayishini nazarga olgan holda ishlab chiqiladi. Bundan kuzatilgan maqsad Alisher Navoiyning haqiqiy so‘z boyligini aniqlash va u qo‘llagan so‘zlarning leksik-semantik, morfologik, sintaktik, so‘z yasash vositalari va usullari va h.k. jihatlarini tadqiq qilishdan iborat.
1-bosqich (2017 yil). Alisher Navoiyning “Hayrat ul-abror”, “Farhod va Shirin”, “Layli va Majnun” dostonlarining chastotali lug‘atlarini tuzish vazifa qilib qo‘yilgan.
Loyiha bo‘yicha olingan natijalar
| T/r | Nashr turi | Nashr mavzusi | Nashr mualliflari | Nashr etilgan vaqti | Qaerda nashr etilgan | Hajmi |
| Monografiya | “Хамса” уммонидан қатралар | Қуронбеков А. | 2017 | “Фан ва технология” нашриёти | 18,75 б.т. | |
| Darslik | ||||||
| O‘quv qo‘llanma | ||||||
| Badiiy tarjimalar | ||||||
| Ilmiy maqolalar
shu jumladan: |
||||||
| Xorijiy nashrlarda | کانکوردانس و نوایی شناسلیکده اؤز ییچیمینی تاپمگن مسأله لر | Қуронбеков А. | 2017 | http://www.turklar.com/?p=9430
“بابر کلتوری انجمنی“، ستاکهولم، سویدن. (Швеция) |
||
| Mahalliy nashrlarda | “Фарҳод ва Ширин”да “Ширин” тимсоли | Қуронбеков А. | 2017 | Турон фанлар академиясининг ахборотномаси. 2016 й. №3 | 439-446 б. | |
| “Сабъаи сайёр”да гўзаллик тимсоли | Қуронбеков А. | 2017 | Турон фанлар академиясининг ахборотномаси. 2016 й. №3 | 446-454 б. | ||
| Создание конкордансов и насущные проблемы по изучению творчества Алишера Навои | Қуронбеков А. | 2017 | Вестник академии наук Туран,
2016 г. № 3 |
458- 462 с. | ||
| ХХI аср навоийшунослик йўналишлари | Қуронбеков А. | 2017 | Ўзбек шарқшунослиги: бугуни ва эртаси, №8 | 207-214 б. | ||
| “Хамса” достонларида “маст” сўзининг маънолари | Қуронбеков А. | 2017 | “Шарқнуослик” журналининг 1-сони | 43-49 б. | ||
| “Ҳайрат ул-аброр”да қуёш тимсолининг маъно жилолари | Қуронбеков А. | 2017 | “Шарқнуослик” журналининг 4-сони, 2016 | 5-13 б. | ||
| Anjumanlar tezislari, shu jumladan: | ||||||
| Xalqaro anjumanlarda | XXI аср навоийшунослигининг долзарб масалалари | Имомназаров М. | 11 февраль 2017 йил | “Алишер Навоий ижодий меросининг умумбашарият маънавий-маърифий тараққиётидаги ўрни” халқаро илмий анжуман, Навоий шаҳри | 190-199 б. | |
| Respublika miqyosidagi anjumanda | Мустақиллик даврида навоийшуносликда қилинган ишлар кўлами ва ечимини кутаётган муаммолар | Қуронбеков А. | 8 февраль 2017 йил | “Алишер Навоий ва XXI аср” мавзуидаги Республика илмий-назарий анжумани материаллари, ЎзР ОЎМТВ Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, “Тамаддун”, Тошкент-2017. | 185-189-б. | |
| Алишер Навоий лирик мероси матншунослигининг долзарб масалалари | Имомназаров М. | 8 февраль 2017 йил | “Алишер Навоий ва XXI аср” мавзуидаги Республика илмий-назарий анжумани материаллари, ЎзР ОЎМТВ Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, “Тамаддун”, Тошкент-2017. | 6-10-б. | ||
| Навоийнинг “Хамса” достонлари асосида жомеъ луғат ва санама сўзлик тузиш муаммолари | Қуронбеков А. | 21.04. 2017 | Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети “Ўзбек миллий лексикографиясининг долзарб масалалари” вазирлик миқёсидаги илмий-назарий анжуман |
Joriy etishga tayyor ilmiy ishlanmalar:
| T/r | Ilmiy ishlanmaning nomi | Mualliflari | Ilmiy ishlanmaning amaliy ahamiyati va qo‘llanilish sohasi | Qo‘shimcha ma’lumot |
| 1 | Навоий асарларида қўлланган зеб-зийнат атамалари | Мухтарова З. | Тайёрланган БМИлар учун Алишер Навойи асарлари конкорданслари манба бўлиб хизмат қилди. Мазкур БМИ натижаларидан ўз навбатида янги ўқув қўлланмалар ва келгуси илмий тадқиқотлар учун илмий манба сифатида фойдаланиш мумкин. | 2017 йил май-июнь ойида ТДШИ “Мумтоз филологияси” кафедрасида ҳимоя қилинди |
| 2 | Навоий асарларида қўлланган кийим-кечак атамалари | Қодирова З. | ||
| 3 | Алишер Навоийнинг “Ҳайрат ул-аброр” достонида қўлланилган форсий ва арабий феълий фразеологизмларнинг таркибий ва маъновий таҳлили | Собирова Ю. | 2017 йил июнь ойида ТДШИ “Эрон-афғон филологияси” кафедрасида ҳимоя қилинди | |
| Алишер Навоий “Ҳайрат-ул Аброр” достони частотали луғати | А.Қуронбеков, М.Имомназаров,
А.Нишанбаева. |
А.Навоий асарларининг изоҳли луғати ва энциклопедиясини тузишда, Навоий асарлари луғат бойлигини аниқлашда фойдаланилади; Алишер Навоий қолдирган маънавий меросни тушуниш ва англаб етиш учун асарларидаги ҳар бир сўзнинг маъносини талқин қилиш ва ҳозирги авлоднинг онгига етказиш; Навоий маънавиятининг фалсафий, ижтимоий, гуманистик ва эстетик ғояларини ўрганишда конкорданс амалий ёрдам беради; Навоийнинг бадиий санъатини ўрганишда бевосита конкордансдан фойдаланса бўлади; Навоий даври ўзбек тили хусусиятлари фонологияси, морфологияси, синтаксисини тадқиқ қилишда конкордансдан фойдаланса бўлади.
|
||
| Алишер Навоий “Фарҳод ва Ширин” достони частотали луғати | А.Қуронбеков, М.Имомназаров,
А.Нишанбаева. |
Ijtimoiy tarmoqlar:
Matnda xatolikni ko‘rsangiz, uni belgilab Ctrl+Enter ni bosing.
